Innowacje procesowe w systemie opieki zdrowotnej

POWIĄZANIE DZIAŁAŃ Z EFEKTAMI

Średnie koszty opieki zdrowotnej na jednego mieszkańca w wielu krajach, także w Polsce, wzrastają corocznie, a mimo to systemy opieki zdrowotnej są często krytykowane przez pacjentów i pracowników Służby Zdrowia jako niewydolne i niezadowalające. Dyskusja na temat poprawy tej sytuacji zwykle koncentruje się wokół zwiększenia nakładów finansowych. Chociaż to może być pewnym wyjściem, jednak nie może stać się jedynym rozwiązaniem. Systemy opieki zdrowotnej na całym świecie okazują się być studnią bez dna i pochłoną tyle funduszy, ile będą w stanie zdobyć.

Ze względu na wzrost średniej długości życia, a zarazem wzrost zachorowalności na choroby cywilizacyjne, innowacje w opiece zdrowotnej są obecnie potrzebne bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. Chociaż prawdopodobnie bardziej zauważamy innowacyjne leki czy produkty zdrowotne, to rzadko zwracamy uwagę na innowacje w zakresie organizacji i procesów. Nic w tym dziwnego, skoro takie zmiany są zwykle niedostrzegalne dla pacjentów i niedoceniane przez lekarzy, to wywierają subtelny, ale bardzo istotny wpływ na rozwiązanie zidentyfikowanych problemów. Chociaż nie są tak widoczne i cenione przez interesariuszy jak zmiany w produktach lub modelach biznesowych, innowacje poprzez zmiany w procesach są najmniej ryzykownym sposobem osiągnięcia pożądanych efektów.

Proces to mieszanka infrastruktury technicznej, technologii, umiejętności i procedur. Wszystkie te elementy są wykorzystane łącznie w celu rozwiązania problemu. To właśnie funkcjonalna przewaga nowego procesu w rozwiązywaniu problemu w stosunku do jego poprzedniej wersji wskazuje na pojawienie się innowacji. Innowacyjny proces zawiera zatem element nowości, zastosowany z sukcesem z widoczną korzyścią dla interesariuszy.

W kontekście branży opieki zdrowotnej pojęcie „interesariusze” obejmuje pacjentów, lekarzy i innych pracowników służby zdrowia, jak również płatników i regulatorów rynku.

Komisja Europejska definiuje innowacje procesowe jako:

Innowacje procesowe mają na celu zmniejszenie zaangażowanych zasobów, takich, jak czas poświęcony na pewne czynności, koszty i inne zasoby oraz eliminację nieefektywności.

Uważa się, że innowacje procesowe są mniej ryzykowne niż inne rodzaje innowacji, co sprawia, że są teoretycznie łatwiejsze do przyjęcia przez zasadniczo niechętnie nastawioną do zmiany branżę opieki zdrowotnej, działającą zgodnie z Przysięgą Hipokratesa „przede wszystkim nie szkodzić”.

Przyjęcie nowych rozwiązań wymaga, aby interesariusze zauważyli i docenili ich przewagę nad dotychczasowymi rozwiązaniami. Szanse na zaakceptowanie innowacji wzrastają, jeśli interesariusze mają możliwość jej zastosowania i jeśli leży to w ich interesie. Dobrze jest też, jeżeli innowacja nie jest zbyt trudna do wprowadzenia w życie i może zostać przetestowana na małą skalę przed wdrożeniem. W końcu, minimalizowanie ryzyka zwiększa szanse na przyjęcie innowacji.

Herzlinger w swoim artykule do Harvard Business Review wymienia sześć czynników odpowiedzialnych za ułatwienie lub utrudnienie wdrożenia innowacji w opiece zdrowotnej. Są to gracze branżowi, fundusze, polityka, technologia, klienci i przypisanie odpowiedzialności.

Tą listę kluczowych czynników można właściwie zawęzić do trzech głównych kategorii:

• interesy,
• aktywatorzy,
• przypisanie odpowiedzialności.

Interesy są reprezentowane przez interesariuszy, łącznie z płatnikami (ubezpieczycielami lub systemami opieki zdrowotnej), użytkowników i dostarczycieli usług (instytucje opieki zdrowotnej). Pogodzenie ich interesów, ze szczególnym uwzględnieniem pacjentów, jest kluczem do wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań procesowych.

Przypisanie odpowiedzialności odnosi się do powiązania działań z wynikami, aby wykazać, w oparciu o dowody, wyższość innowacyjnego procesu w porównaniu z dotychczasowymi rozwiązaniami.

Aktywatorzy innowacji to technologie (nośniki innowacji) oraz polityka, czyli starania decydentów i regulatorów branży, aby zagwarantować, że gracze branżowi działają, między innymi, w najlepszym interesie pacjentów.

Wzięcie pod uwagę tych trzech kluczowych czynników w fazie koncepcji, opracowania i wdrożenia gwarantuje, że innowacja procesowa przyniesie efekty w opiece zdrowotnej, jak również będzie miała pozytywny wpływ na interesariuszy.